INSULTDA HARAKAT BUZILISHLARINI TRANSKRANIAL MAGNIT STIMULYATSIYA (TMS) YORDAMIDA KORREKSIYA QILISHNI OPTIMALLASHTIRISH


Дата публикации: 7 June 2025

Участники

Miyasar Jumabaeva

Author

Dilbar Xidoyatova

Author

Nargiza Mansurova

Author

DOI

Ключевые слова

Insult harakat buzilishlari transkranial magnit stimulyatsiya neyroplastiklik motor tiklanish reabilitatsiya TMS protokollari klinik tadqiqotlar neyrofiziologik mexanizmlar

Сборник материалов

Трек

General Track

Аннотация

Insult — bu global sog‘liq muammosi bo‘lib, nogironlikka olib keluvchi asosiy sabablardan biridir. Insultdan keyingi harakat buzilishlari, xususan, gemiparez va parezlar bemorlarning kundalik hayot sifatini keskin pasaytiradi hamda ularning mustaqil harakatlanish imkoniyatlarini cheklaydi. An’anaviy reabilitatsiya usullari har doim ham yetarlicha samarali bo‘lavermaydi, ayniqsa og‘ir klinik holatlarda. Shu sababli, zamonaviy, innovatsion usullarni qo‘llash zarurati ortib bormoqda.

Transkranial magnit stimulyatsiya (TMS) — bu invaziv bo‘lmagan, xavfsiz va nisbatan yangi neyromodulyatsion usul bo‘lib, insultdan keyingi neyroreabilitatsiyada istiqbolli vosita sifatida keng o‘rganilmoqda. TMS orqali bosh miya po‘stlog‘i (ko‘pincha motor korteks)ga magnit impulslar yuboriladi va bu orqali neyronlar faoliyati modulyatsiya qilinadi. Ushbu jarayon neyroplastiklikni rag‘batlantirish, kortikospinal yo‘llarning reaktivatsiyasi, ipsilateral tormozlovchi ta’sirni kamaytirish va zararlangan yarim sharning funksional tiklanishini ta’minlashga xizmat qiladi.

Mazkur maqolada TMSning insultdan keyingi harakat buzilishlarini korreksiya qilishdagi o‘rni, fiziologik va klinik asoslari, qo‘llanish protokollari, samaradorligini oshirish yo‘llari va ilmiy tadqiqotlar natijalari asosida baholanishi yoritilgan. Bundan tashqari, maqolada TMSni boshqa terapiyalar bilan birgalikda qo‘llash va individualizatsiyalangan yondashuvlar orqali insultdan keyingi reabilitatsiyani optimallashtirish yo‘nalishlari ham ko‘rib chiqilgan.

Ushbu maqola insult o‘tkazgan bemorlar bilan ishlovchi shifokorlar, neyroreabilitatsiya mutaxassislari va ilmiy izlanish olib boruvchi olimlar uchun amaliy va nazariy jihatdan foydali bo‘lishi mumkin.

Источники

1. Avenanti, A., Coccia, M., Ladavas, E. (2012). Low-frequency repetitive transcranial magnetic stimulation of the motor cortex reduces interhemispheric inhibition and improves motor performance in stroke patients. Neurorehabilitation and Neural Repair, 26(7), 742–752.
2. Chen, R., Classen, J., Gerloff, C., Celnik, P., Wassermann, E. M., Hallett, M., Cohen, L. G. (1997). Depression of motor cortex excitability by low-frequency transcranial magnetic stimulation. Neurology, 48(5), 1398–1403.
3. Hsu, W. Y., Cheng, C. H., Liao, K. K., Lee, I. H., Lin, Y. Y. (2012). Effects of repetitive transcranial magnetic stimulation on motor functions in patients with stroke: a meta-analysis. Stroke, 43(7), 1849–1857.
4. Kim, Y. H., You, S. H., Ko, M. H., Park, J. W., Lee, K. H., Jang, S. H. (2015). Repetitive transcranial magnetic stimulation-induced corticomotor excitability and associated motor function improvements in stroke patients: a randomized controlled trial. Neurorehabilitation and Neural Repair, 29(4), 372–381.
5. Lefaucheur, J. P., André-Obadia, N., Antal, A., et al. (2014). Evidence-based guidelines on the therapeutic use of repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS). Clinical Neurophysiology, 125(11), 2150–2206.
6. Li, F., Zhou, Y., Xu, Y., Zhang, Q., Du, J., Wang, H., Wei, Y. (2019). Efficacy and safety of repetitive transcranial magnetic stimulation for post-stroke depression: a meta-analysis of randomized controlled trials. Brain Stimulation, 12(3), 522–534.
7. Takeuchi, N., Chuma, T., Matsuo, Y., Watanabe, I., Ikoma, K. (2005). Repetitive transcranial magnetic stimulation of contralesional primary motor cortex improves hand function after stroke. Stroke, 36(12), 2681–2686.
8. Talelli, P., Greenwood, R., Rothwell, J. C. (2006). Exploring Theta Burst Stimulation as an intervention to improve motor recovery in chronic stroke. Clinical Neurophysiology, 117(9), 2032–2039.
9. Traversa, R., Cicinelli, P., Pasqualetti, P., Filippi, M., Rossini, P. M. (1998). Follow-up of interhemispheric differences of motor evoked potentials from the ‘affected’ and ‘unaffected’ hemispheres in human stroke. Brain Research, 803(2), 1–8.
10. Wassermann, E. M. (1998). Risk and safety of repetitive transcranial magnetic stimulation: report and suggested guidelines from the International Workshop on the Safety of Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation. Electroencephalography and Clinical Neurophysiology, 108(1), 1–16.
11. Cramer, S. C., Sur, M., Dobkin, B. H., O‘Brien, C., Sanger, T. D., Trojanowski, J. Q., Vinogradov, S. (2011). Harnessing neuroplasticity for clinical applications. Brain, 134(6), 1591–1609.
12. Fregni, F., Pascual-Leone, A. (2007). Technology insight: noninvasive brain stimulation in neurology—perspectives on the therapeutic potential of rTMS and tDCS. Nature Clinical Practice Neurology, 3(7), 383–393.
13. Grefkes, C., Fink, G. R. (2014). Connectivity-based approaches in stroke and recovery of function. The Lancet Neurology, 13(2), 206–216.
14. Hummel, F. C., Cohen, L. G. (2006). Non-invasive brain stimulation: a new strategy to improve neurorehabilitation after stroke? The Lancet Neurology, 5(8), 708–712.
15. Lefaucheur, J. P. (2019). Transcranial magnetic stimulation: principles and therapeutic applications. Neuroscience Letters, 679, 3–14.

Загрузки

Как цитировать

Miyasar , M. ., Dilbar , D. ., & Nargiza , N. . (2025). INSULTDA HARAKAT BUZILISHLARINI TRANSKRANIAL MAGNIT STIMULYATSIYA (TMS) YORDAMIDA KORREKSIYA QILISHNI OPTIMALLASHTIRISH. “Yangi Davr Ilm-Fani: Inson Uchun Innovatsion gʻoya Va yechimlar” Mavzusidagi Respublika Ilmiy-Amaliy Konferensiyasi, 1(3), 238-244. https://doi.org/10.47390/978-9910-09-176-6/rkm-51